Plzen Şehri, Pilsener ve Bira

Pilsener, bir açık renk (pale) alt fermantasyon (lager) bira tipi olup, adını Bohemya'daki Plzen şehrinden almaktadır. Alt fermantasyon bira ilk defa 1842 yılında Plzen'de üretilmiştir.

Budweiser ya da Budejovicky Budvar

Orijinal Budweiser birası, 1785 yılında o tarihte Habsburg monarşisine ait olan Çek Cumhuriyeti'nin güneyindeki Ceske Budejovice şehrinde üretilmeye başlanmış.

Marie Curie ve Radyum

Marie Curie (Polonya asıllı olup, gerçek adı Maria Sklodowska'dır) kimya dalında Nobel ödülü kazanmasını sağlayan radyumu keşfetme sürecinde, Çek Cumhuriyetinin Almanya sınırına yakın Jachymov kasabasından temin ettiği tonlarca uraninit ile çalışmış. Jachymov kasabası tarihte gümüş madenleri ile ünlenmiş. Komünist dönemde muhalifler kasabadaki uranyum madeninde çalışmaya zorlanmış. Bugün ise bir kaplıca (radon kaplıcası) kasabası.

Kesme Şekerin İcadı !

İsviçre doğumlu Çek girişimci Jakub Krystof Rad, Moravya bölgesinde bir şeker fabrikasının müdürü iken, karısının kütle halindeki şekeri parçalamaya çalışırken yaralanması üzerine (o dönemde evlerde kullanılan şeker kütle halindeydi ve gerektiğinde parçalanarak kullanılıyordu)  ilk kesme şekeri 1841 yılında icat etmiş.

Aslan Asker Şveyk !

Aslan Asker Şveyk (Çek dilinde Şveyk, ancak biz onu Şvayk olarak tanıyoruz), Çek yazar ve anarşist Jaroslav Hasek'in (1883-1923) tamamlanmamış kara mizah türündeki romanıdır. Kitabın illüstrasyonlarını Josef Lada hazırlamıştır. Roman, I. Dünya Savaşı esnasında geçer. Çek gönüllüsü Şveyk'in yaşadığı trajikomik olaylar anlatılırken, savaş karşıtlığı vurgulanmakta, Habsburg yönetimi eleştirilmekte ve Katolik kilisesinin yolsuzlukları ve iki yüzlülüğü vurgulanmaktadır.

Alfons Mucha (1860-1939)

Pek çok resim, poster, reklam, afiş, kartpostal ve desenleri ile tanıdığımız Mucha, Çek Cumhuriyetinin Moravya bölgesinde dünyaya gelmişti. Çizim yapmak onun çocukluk hobisiydi. Moravya ve Viyana'da bilhassa tiyatro dekoru alanındaki çalışmaları, Münih Güzel Sanatlar Akademisindeki eğitim ile devam etti. 1887 yılında Paris'e taşındı. Sarah Bernhardt'ın bir oyunu için gönüllü olarak hazırladığı poster çok ilgi gördü. Bernhardt yapılan işten öyle memnun olmuştu ki Mucha ile altı yıllık bir sözleşme yaptı. Kendisi eserlerini daha çok Çek sanatı olarak tanımlamayı tercih etse de, Art Nouveau'nun öncüsü olarak tanındı. 20 büyük resimden oluşan, Çek ve Slav tarihini anlatan ve halen Prag'da sergilenen "The Slav Epic (Slovanska Epopej)" baş yapıtını 1928 yılında Prag şehrine hadiye etti. 1939 yılında Alman işgali sırasında gestapo tarafından ilk tutuklanan kişiler arasındaydı. Daha sonra serbest bırakılmışsa da, muhtemelen bu sorgulamanın olumsuz etkisiyle, ayın yıl  akciğer enfeksiyonundan öldü.

Cafe Slavia ve Nazım Hikmet

Prag'da Ulusal Tiyatronun (Narodni Divadlo) karşısında 1881 yılında açılan kafe pek çok ünlü şahsiyeti konuk etmiş. Franz Kafka, Milan Kundera ve Vaclav Havel bu misafirlerden bazıları. Nazım Hikmet 1956-58 yılları arasında Prag'da iken bu kafede oturup yazmış şiirlerini.

 

Pırağ'da bir yandan ağarıyor ortalık

Bir yandan da kar yağıyor

Sulusepken

Kurşuni

Pırağ'da ağır ağır aydınlanıyor barok,

Huzursuz, uzak

Ve yaldızlarında kararmış keder

Ölen bir yıldızdan uçup gelen kuşlara benziyor

Dördüncü Şarl Köprüsünde heykeller